Σε νέα βάση θα τεθούν οι προσπάθειες για εξισορρόπηση της οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής, με την υιοθέτηση και από την Κύπρο της σχετικής ευρωπαϊκής Οδηγίας προς αυτήν την κατεύθυνση.
Η υπουργός Εργασίας Ζέτα Αιμιλιανίδου αναφέρθηκε την περασμένη Τρίτη στη Βουλή στα όσα προωθούνται, σημειώνοντας πως πέραν της πρόνοιας της Οδηγίας για πληρωμένη γονική άδεια που απασχολεί αρκετούς, η εν λόγω Οδηγία διασφαλίζει κι άλλα δικαιώματα για νέους γονείς, με παιδιά μέχρι οκτώ χρονών τουλάχιστον.
Η υπουργός αποκάλυψε επίσης πως τα σχετικά νομοσχέδια για υιοθέτηση της οδηγίας ετοιμάζονται ήδη και πως βρίσκονται στο στάδιο της ολοκλήρωσής του και εκτίμησε πως η Κύπρος θα μπορέσει μέχρι και το καλοκαίρι του 2022 να υιοθετήσει τις πρόνοιες της Οδηγίας.
Τι θα πάρουν οι γονείς
Η συγκεκριμένη Oδηγία, που προβλέπει σειρά μέτρων για ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και ιδιωτικής ζωής για τους γονείς, προβλέπει μεταξύ άλλων πληρωμένη άδεια δύο μηνών για γονείς με παιδιά μέχρι οκτώ χρόνων, πληρωμένο επίδομα πατρότητας 10 ημερών που ισχύει ήδη στην Κύπρο και μάλιστα δύο εβδομάδων και σειρά άλλων διευκολύνσεων για νεαρά ζευγάρια όπως επιλογή για ευέλικτες μορφές απασχόλησης για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα αλλά και διασφάλιση του δικαιώματος απουσίας από την εργασία για λόγους ανωτέρας βίας ή και για φροντίδα άλλου μέλους της οικογένειας.
Μιλώντας ενώπιον της Βουλής, η υπουργός, όπως αναφέρθηκε, εκτίμησε πως μέχρι τον Αύγουστο του νέου χρόνου η Κύπρος θα είναι σε θέση να εφαρμόσει τις πρόνοιες της Oδηγίας της ΕΕ, την οποία χαρακτήρισε ιδιαίτερα σημαντική. Όπως είπε, σε πρώτη φάση η πληρωμένη γονική άδεια θα αφορά περίοδο ενάμιση μήνα, ενώ μέχρι και το καλοκαίρι του 2024 θα αυξηθεί στους δύο μήνες. Η ίδια Oδηγία προβλέπει πως τα κράτη μέλη θα πρέπει να θέσουν σε ισχύ τις αναγκαίες νομοθετικές, κανονιστικές και διοικητικές διατάξεις για να συμμορφωθούν με αυτήν έως τις 2 Αυγούστου 2022, αλλά και σε σχέση με το επίδομα ή την πληρωμή γονικής άδειας που αντιστοιχεί στις δύο τελευταίες εβδομάδες της γονικής άδειας των δύο μηνών, τα κράτη μέλη μπορούν να θέσουν σε ισχύ τις αναγκαίες ρυθμίσεις έως τις 2 Αυγούστου 2024.
Προβλέπει, επίσης, πως η γονική άδεια θα πρέπει να είναι τεσσάρων μηνών εκ των οποίων οι δύο μήνες πρέπει να είναι πληρωμένοι ή να καταβάλλεται επίδομα για αυτήν. Η άδεια πρέπει να λαμβάνεται μέχρι το παιδί να φτάσει τα οκτώ έτη. Σήμερα, στην Κύπρο, παρέχεται μεν γονική άδεια αλλά είναι άνευ απολαβών και σπάνια γίνεται χρήση της από νέους γονείς, οι οποίοι αρκούνται στην εξάντληση της μητρικής και πατρικής άδειας και το μεγάλωμα των παιδιών και ακολούθως αναλαμβάνουν οι συγγενείς και οι βρεφονηπιακοί σταθμοί.
Από το ΤΚΑ η γονική άδεια;
Με την πληρωμή της γονικής άδειας, ωστόσο, εκτιμάται πως το σκηνικό θα αλλάξει. Για την ώρα, πάντως, εάν η άδεια και το επίδομα θα καταβάλλονται από το Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων ή από τον κρατικό προϋπολογισμό παραμένει άγνωστο και για το θέμα θα χρειαστεί μάλλον πολιτική απόφαση, αλλά θεωρείται επικρατέστερο το ενδεχόμενο η άδεια και το επίδομα να καταβάλλονται από το ΤΚΑ, όπως και όλα σχεδόν τα ωφελήματα των εργαζομένων και για αυτό γίνονται και σχετικές αναλογικές μελέτες.
Πιο αναλυτικά, για τη γονική άδεια η Οδηγία που πρέπει να ενσωματωθεί στο εθνικό δίκαιο μέχρι τον Αύγουστο του 2022 προβλέπει πως τα κράτη μέλη πρέπει να λαμβάνουν τα αναγκαία μέτρα για να εξασφαλίσουν ότι κάθε εργαζόμενος ατομικώς δικαιούται γονική άδεια τεσσάρων μηνών που πρέπει να λαμβάνεται προτού το παιδί φθάσει σε μια ορισμένη ηλικία, μέχρι την ηλικία των οκτώ ετών, που πρέπει να προσδιορίζεται από κάθε κράτος μέλος ή από τις συλλογικές συμβάσεις. Επιπρόσθετα τα κράτη μέλη μεριμνούν ώστε δύο μήνες γονικής άδειας να μην μπορούν να μεταβιβαστούν. Με τις ρυθμίσεις που πρέπει να γίνουν τα κράτη μέλη καλούνται επίσης να ορίζουν εύλογη περίοδο προειδοποίησης που πρέπει να δίνεται στον εργοδότη από τον εργαζόμενο όταν κάνει χρήση του δικαιώματός του για γονική άδεια.
Επίσης, τα κράτη μέλη μπορούν να καθορίζουν τις περιπτώσεις στις οποίες ο εργοδότης, κατόπιν διαβούλευσης σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο, τις συλλογικές συμβάσεις ή την πρακτική, δικαιούται να αναβάλει τη χορήγηση γονικής άδειας για εύλογο χρονικό διάστημα, με το σκεπτικό ότι η λήψη γονικής άδειας κατά το αιτηθέν χρονικό διάστημα θα διατάρασσε σοβαρά την εύρυθμη λειτουργία του εργοδότη. Ο εργοδότης σε μια τέτοια περίπτωση πρέπει να τεκμηριώνει γραπτώς κάθε τέτοια αναβολή γονικής άδειας.
Τα κράτη μέλη καλούνται επίσης να λάβουν τα αναγκαία μέτρα ώστε οι εργαζόμενοι να έχουν δικαίωμα να ζητήσουν να λάβουν γονική άδεια με ευέλικτους τρόπους. Επίσης τα κράτη μέλη αξιολογούν την ανάγκη να προσαρμοστούν οι προϋποθέσεις λήψης και οι λεπτομερείς ρυθμίσεις εφαρμογής της γονικής άδειας στις ανάγκες των θετών γονέων, των γονέων με αναπηρία, καθώς και των γονέων που έχουν παιδιά με αναπηρία ή μακροχρόνια ασθένεια.
Άδεια φροντίδας και απουσίας
Η σχετική Οδηγία για εξισορρόπηση της οικογενειακής και της επαγγελματικής ζωής θεμελιώνει εργατικά δικαιώματα για άδειας φροντίδας εφόσον χρειαστεί αλλά και για απουσία από την εργασία για λόγους ανωτέρας βίας.
Όπως ανέφερε ενώπιον της Επιτροπής Εργασίας της Βουλής η υπουργός Εργασίας την περασμένη εβδομάδα για πρώτη φορά διασφαλίζεται ότι οι γονείς θα μπορούν να αιτηθούν άδειας για να φροντίσουν μέλος του νοικοκυριού τους.
Στη σχετική ευρωπαϊκή Οδηγία αναφέρεται για το συγκεκριμένο πως τα κράτη μέλη λαμβάνουν τα αναγκαία μέτρα για να εξασφαλίσουν ότι κάθε εργαζόμενος δικαιούται άδεια φροντίδας πέντε εργάσιμων ημερών ετησίως. Τα κράτη μέλη μπορούν να ορίσουν πρόσθετες λεπτομέρειες σχετικά με το πεδίο εφαρμογής και τις σχετικές προϋποθέσεις της άδειας φροντίδας, σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο ή πρακτική. Η χρήση του δικαιώματος αυτού μπορεί να προϋποθέτει τη δέουσα τεκμηρίωση σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο ή πρακτική.
Η Οδηγία ορίζει πως «άδεια φροντίδας» είναι η άδεια από την εργασία για τους εργαζόμενους ώστε να παρέχουν προσωπική φροντίδα ή υποστήριξη σε συγγενή ή πρόσωπο που κατοικεί στο ίδιο νοικοκυριό με τον εργαζόμενο και που έχει ανάγκη σημαντικής φροντίδας ή υποστήριξης για σοβαρό ιατρικό λόγο, όπως ορίζεται σε κάθε κράτος μέλος. Ορίζει επίσης πως «φροντιστής» είναι εργαζόμενος που παρέχει προσωπική φροντίδα ή υποστήριξη σε συγγενή ή πρόσωπο που κατοικεί στο ίδιο νοικοκυριό με τον εργαζόμενο και που έχει ανάγκη σημαντικής φροντίδας ή υποστήριξης για σοβαρό ιατρικό λόγο, όπως ορίζεται σε κάθε κράτος μέλος ενώ διευκρινίζει περαιτέρω πως «συγγενής» μπορεί να είναι ο γιος του εργαζομένου, η κόρη του, η μητέρα του, ο πατέρας του, ο/η σύζυγός του ή, αν το εθνικό δίκαιο αναγνωρίζει το σύμφωνο συμβίωσης, ο/η σύντροφός του με σύμφωνο συμβίωσης.
Και ευέλικτες ρυθμίσεις εργασίας για εργαζόμενους με παιδιά
Ιδιαίτερα σημαντική, όπως παραδέχθηκε και η υπουργός τις προάλλες στη Βουλή, είναι και η πρόνοια της ευρωπαϊκής Οδηγίας που διασφαλίζει το δικαίωμα των εργαζόμενων με παιδιά να αιτηθούν ευέλικτους τρόπους εργασίας
Όπως είπε η κ. Αιμιλιανίδου, αυτή η ευελιξία μπορεί να αφορά σε αίτημα για τηλεργασία, για μειωμένο ωράριο εργασίας ή και για διαφορετικές ώρες εργασίας, μεταξύ άλλων. Για τις ευέλικτες μορφές εργασίας προβλέπεται συγκεκριμένα πως τα κράτη μέλη πρέπει να λάβουν τα αναγκαία μέτρα προκειμένου να διασφαλίζουν ότι οι εργαζόμενοι με παιδιά έως μια ορισμένη ηλικία, η οποία είναι τουλάχιστον οκτώ έτη, και οι φροντιστές, δικαιούνται να ζητούν ευέλικτες ρυθμίσεις εργασίας για λόγους φροντίδας. Η διάρκεια αυτών των ευέλικτων ρυθμίσεων εργασίας, αναφέρει η Οδηγία, μπορεί να υπόκειται σε εύλογους περιορισμούς.
Στην Οδηγία διευκρινίζεται πως οι εργοδότες εξετάζουν και διεκπεραιώνουν μέσα σε εύλογο χρονικό διάστημα τις αιτήσεις για ευέλικτες ρυθμίσεις εργασίας λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες τόσο των ίδιων όσο και των εργαζομένων και πως ο εργοδότης τεκμηριώνει κάθε απόρριψη σχετικής αίτησης ή κάθε αναβολή των σχετικών ρυθμίσεων. Η Οδηγία αναφέρει ακόμα πως όταν οι ευέλικτες ρυθμίσεις εργασίας έχουν περιορισμένη διάρκεια, ο εργαζόμενος έχει το δικαίωμα να επιστρέψει στην αρχική μορφή απασχόλησης, όταν λήξει η συμφωνηθείσα περίοδος ή και νωρίτερα.
Η ίδια η Οδηγία καθορίζει ως «ευέλικτες ρυθμίσεις εργασίας» τη δυνατότητα των εργαζομένων να προσαρμόζουν τη μορφή απασχόλησής τους, μεταξύ άλλων με τη χρήση ρυθμίσεων τηλεργασίας, ευέλικτου ωραρίου εργασίας, ή με την εφαρμογή μειωμένου ωραρίου εργασίας.
Απουσία λόγω ανωτέρας βίας
Όσον αφορά την απουσία από την εργασία για λόγους ανωτέρας βίας η Οδηγία της ΕΕ προβλέπει πως τα κράτη μέλη λαμβάνουν τα αναγκαία μέτρα ώστε κάθε εργαζόμενος να δικαιούται να απουσιάσει από την εργασία για λόγους ανωτέρας βίας που συνδέονται με επείγοντες οικογενειακούς λόγους σε περίπτωση ασθένειας ή ατυχήματος που καθιστά απαραίτητη την άμεση παρουσία του εργαζομένου.
Η Οδηγία επιτρέπει άλλωστε στα κράτη μέλη μπορούν να περιορίσουν σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα ετησίως ή ανά περίπτωση, ή και τα δύο, το δικαίωμα του κάθε εργαζόμενου να απουσιάσει από την εργασία για λόγους ανωτέρας βίας.
Πηγή: philenews.com
