Κάθε μετάβαση, ακόμα κι αν είναι αναμενόμενη, όπως το πέρασμα στην εφηβεία, συνοδεύεται από ενθουσιαμό και προσμονή αλλά και από αγωνία και φόβο για όλη την οικογένεια.
Η εφηβεία είναι μια περίοδος σημαντικών αλλαγών και ανακατατάξεων οι οποίες αποτελούν σημαντικές προκλήσεις για τους ίδιους τους εφήβους αλλά και τους γονείς τους. Οι έφηβοι καλούνται να ανταποκριθούν σε σημαντικές μεταβάσεις σε όλους τους τομείς της ζωής τους. Οι αλλαγές στο ίδιο τους το σώμα απαιτεί από τους ίδιους να αποχωριστούν τη σχέση τους με την παιδική πτυχή τους και να διαμορφώσουν μια διαφορετική- ίσως πιο ενήλικη- εικόνα για τον εαυτό τους.
Στο σχολείο οι απαιτήσεις αυξάνονται και αναμένεται από τους έφηβους μαθητές να αναλάβουν να φέρνουν εις πέρας τις υποχρεώσεις τους, να οργανώνουν το χρόνο τους και να αξιοποιούν τις δυνατότητές τους. Η ομάδα των συνομηλίκων παίζει, πλέον, κεντρικό ρόλο στη ζωή τους και έχουν ανάγκη να είναι αποδεκτοί και αρεστοί ενώ παράλληλα προσπαθούν να διαμορφώσουν τη δική τους, ξεχωριστή ταυτότητα. Στην προσπάθειά τους αυτή, αναδεικνύεται έντονα η επιθυμία των εφήβων για ελευθερία και αυτονομία από τη δική τους οικογένεια.
Η εφηβεία αποτελεί, όμως, μια μεταβατική περίοδο όχι μόνο για τους ίδιους τους εφήβους αλλά και για τους γονείς τους οι οποίοι χρειάζεται να προβούν σε αλλαγές ώστε να επιτρέπουν την “μετακίνησή” των παιδιών τους μέσα και έξω από την οικογένεια. Οι γονείς καλούνται να αποχωριστούν την παλιά, στενή σχέση με τα παιδιά τους και να επαναπροσδιορίσουν τις προσδοκίες, τις απαιτήσεις και το ρόλο τους.
Πλέον, ο ρόλος τους δεν είναι ίσως τόσο κατευθυντικός και χρειάζεται να ικανοποιήσουν την ανάγκη των παιδιών τους για αυτονομία αλλά και για καθοδήγηση. Επιπλέον, αναμένεται να επιτρέπουν περισσότερο “χώρο” στους εφήβους ώστε πιο αυτόνομα να αναλαμβάνουν τις ευθύνες τους, να κάνουν τις επιλογές τους και να διαμορφώνουν τη δική τους κοσμοθεωρία για θέματα που τους αφορούν.
Κάθε μετάβαση, ακόμα κι αν είναι αναμενόμενη, όπως το πέρασμα στην εφηβεία, συνοδεύεται από ενθουσιασμό και προσμονή αλλά και από αγωνία και φόβο για όλη την οικογένεια. Επιπλέον, όλες οι αλλαγές που προκύπτουν στην περίοδο της εφηβείας συμβάλλουν στην ανατάραξη της σχέσης γονιών και εφήβων. Αρκετές φορές, η σχέση χαρακτηρίζεται είτε από συγκρούσεις κι εντάσεις είτε από συναισθηματική απόσταση και απομάκρυνση, κάτι που προβληματίζει έντονα τους γονείς.
Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς για να διευκολύνουν αυτή τη μετάβαση και να διατηρήσουν μια υγιή σχέση με τα έφηβα παιδιά τους;
- Να δείχνουν αυθεντικό ενδιαφέρον για τον “κόσμο” των εφήβων παιδιών τους στην προσπάθεια να τα μάθουν και να τα καταλάβουν περισσότερο.
- Να αναγνωρίζουν και να αποδέχονται τα συναισθήματα των παιδιών τους ακόμα και όταν δεν καταλαβαίνουν τις έντονες αντιδράσεις τους ή δυσκολεύονται να τις αντιμετωπίσουν.
- Να σέβονται τον προσωπικό χώρο– κυριολεκτικά και μεταφορικά- των εφήβων γιατί αυτός τους είναι απαραίτητος για να καταφέρουν να διαμορφώσουν την δική τους ταυτότητα.
- Να τηρούν συγκεκριμένους κανόνες και όρια ώστε οι έφηβοι να μπορέσουν να προστατευτούν από πιθανούς κινδύνους αλλά και να αξιοποιήσουν την ελευθερία τους με δημιουργικό τρόπο.
- Να ενθαρρύνουν και να επιβραβεύουν την προσπάθεια αυτονομίας και ανάληψης ευθυνών εκ μέρους των παιδιών.
- Να συζητάνε με τα παιδιά και να τα προσκαλούν να συμμετάσχουν στην εύρεση λύσεων σε καθημερινές δυσκολίες, διαφωνίες και προβλήματα επικοινωνίας.
- Να έχουν επίγνωση των δικών τους προβληματισμών και ανησυχιών και να εκφράζουν ξεκάθαρα τις προσδοκίες τους από τα παιδιά.
- Να έχουν ένα καλό υποστηρικτικό δίκτυο ή να απευθύνονται σε κάποιο ειδικό όταν χρειάζονται χώρο να επεξεργαστούν τα δικά τους δύσκολα συναισθήματα για αυτή τη μεταβατική περίοδο.
Στην εφηβεία, η σχέση γονέων και παιδιών τίθεται υπό διαπραγμάτευση και αναδύεται η ανάγκη για επαναπροσδιορισμό της. Οι αλλαγές και οι ανακατατάξεις, παρά την αναστάτωση που μπορεί να προκαλούν, αποτελούν ένα σημαντικό και αναγκαίο βήμα για το μεγάλωμα των παιδιών.
Πηγή: psychologynow.gr
