Οι κανόνες υγιεινής αποτελούν ίσως ένα από τους πιο βασικούς τομείς της «εκπαίδευσης» των παιδιών.Αυτό μπορεί να αρχίσει από τη βρεφική ηλικία με το καθημερινό μπάνιο, τον καθαρισμό των χεριών τους βρέφους, κλπ.
Ενώ το «παιδί» είναι ακόμη βρέφος ο γονέας του τού «καλλιεργεί» την αναγκαιότητα και τη σημασία της καθαριότητας.Όταν το παιδί κάνει μπάνιο καθημερινά, ο γονέας καθαρίζει τα χέρια του παιδιού, αλλάζει αμέσως πάνα, φορά καθαρά ρούχα στο παιδί (διαφορετικά ρούχα στα μάτια του παιδιού), κλπ., με αυτό τον τρόπο είναι δυνατό να καλλιεργηθεί στο παιδί (συνειδητά και ασυνείδητα) η αναγκαιότητα και η σημασία της καθαριότητας και της «συστηματικής» τήρησης των κανόνων υγιεινής.Εφόσον το παιδί νιώθει καλύτερα μετά το μπάνιο (η επαφή με το νερό βοηθά στην ηρεμία του ατόμου), την αλλαγή της πάνας, κλπ, «εκπαιδεύεται» στο να «αναζητά αυτόματα» την καθαριότητα όταν χρειάζεται.
Όταν το παιδί φτάσει σε ηλικία στην οποία μπορεί να μιλήσει και να καταλάβει αυτά που του λένε, ο γονέας μπορεί να του εξηγήσει για ποιους λόγους χρειάζεται να κάνει μπάνιο καθημερινά, χρειάζεται να πλένει τα χέρια του, να φορά καθαρά ρούχα, κλπ.Σε ορισμένες περιπτώσεις δεν αποκλείεται το παιδί να έχει κάποιες απορίες τις οποίες ο γονέας μπορεί να συζητήσει μαζί του.Πολλές φορές τα παραδείγματα μπορούν να βοηθήσουν το παιδί να καταλάβει καλύτερα αυτά που ο γονέας του εξηγεί.Ακόμα, η ένταξη της σημασίας της καθαριότητας στο παιχνίδι μπορεί να βοηθήσει το παιδί να εξοικειωθεί περισσότερο και να καταλάβει καλύτερα τη σημασία της, αλλά και να την εντάξει ευκολότερα στην καθημερινότητά του.Παραδείγματος χάρη, τα παιδιά ακολουθούν στο παιχνίδι τους το σενάριο ότι πήγαν εκδρομή στη θάλασσα όπου χρησιμοποίησαν κρέμα αντηλιακής προστασίας, έφτασαν στη θάλασσα με το αυτοκίνητο, κολύμπησαν, έπαιξαν με την μπάλα και την άμμο, έφαγαν, κλπ.Τη στιγμή που τα παιδιά μέσα στο παιχνίδι θα φάνε θα χρειαστεί να «λάβουν υπόψη» ότι πριν το φαγητό χρειάζεται να πλύνουν τα χέρια τους αφού τα χέρια τους «ήρθαν σε επαφή» με το αυτοκίνητο, την κρέμα αντηλιακής προστασίας, την μπάλα, την άμμο, κλπ.
Ορισμένες φορές λόγω κάποιων συνθηκών (π.χ. επιδημία) η τήρηση των κανόνων υγιεινής χρειάζεται να τηρείται με περισσότερη «σχολαστικότητα».Σε αυτές τις περιπτώσεις ο γονέας εξηγεί στο παιδί ότι δεν μπορεί να είναι επιπόλαιο στα θέματα που αφορούν την καθαριότητα.Ο γονέας για κανένα λόγο και σε καμιά περίπτωση δεν χρησιμοποιεί φράσεις που είναι εκφοβιστικές για το παιδί (π.χ. «Αν δεν πλένεις τα χέρια σου θα αρρωστήσεις και θα μείνεις πολλές μέρες στο νοσοκομείο»).Σκοπός είναι το παιδί να καταλάβει γιατί χρειάζεται να τηρούνται οι κανόνες υγιεινής, και όχι να εκφοβίζεται για να τους τηρεί.
Μερικές φορές δεν αποκλείεται το παιδί να βαριέται να εφαρμόσει αυτούς τους κανόνες, παρόλο που πρόκειται για καθημερινές, για το ίδιο, συνήθειες (π.χ. μπάνιο).Ο γονέας θα μπορούσε να οριοθετήσει την άρνηση του παιδιού, π.χ. «Μόλις πάμε στο σπίτι μετά τον ποδοσφαιρικό αγώνα που παίζουμε, κάνουμε μπάνιο.Πρώτα θα κάνεις μπάνιο και μετά θα δεις το πρόγραμμα που θέλεις στην τηλεόραση».
Στην τήρηση των κανόνων υγιεινής ενδέχεται το παιδί, για οποιοδήποτε λόγο, να αντιδράσει (π.χ. να μην θέλει να είναι σε κάποιο χώρο που υπάρχει ανοιχτό παράθυρο).Σε αυτό το παράδειγμα ο γονέας πρώτα συζητά με το παιδί το λόγο που το παιδί δεν θέλει να έχει ανοιχτό παράθυρο και του εξηγεί για ποιους λόγους χρειάζεται να ανοίγει το παράθυρο.Αν το παιδί εξακολουθεί να δυσανασχετεί ή αν ο γονέας μέσα από τη συζήτηση με το παιδί του κρίνει ότι είναι καλύτερα να αποταθεί σε κάποιο ειδικό, μπορεί να το πράξει, όπου ο ειδικός θα διερευνήσει το θέμα σε βάθος και θα παρέμβει δεόντως.Σε αυτές τις περιπτώσεις ενδεχομένως ασυνείδητοι ή «κρυμμένοι» παράγοντες να οδηγούν το παιδί σε αυτή την «αντίδραση» και για αυτό το λόγο ίσως να κρίνεται χρήσιμη η συνεργασία με κάποιο ειδικό.
Η «εκπαίδευση» των κανόνων υγιεινής διαφέρει ανάλογα με την ηλικία του παιδιού.Στην κάθε περίπτωση είναι δυνατό το παιδί να «μάθει» να εφαρμόζει αυτούς τους «κανόνες»!
Στυλιανός Κωνσταντίνου
Εγγεγραμμένος Κλινικός Ψυχολόγος
[email protected]
Facebook – Instagram: stylianos.constant
Τηλ.: 99 860686
